Гісторыя цэнтра

*Гісторыя Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення пачынаецца з 1995 года, калі ў Беларусі быў прыняты Нацыянальны план дзеянняў па ахове правоў дзiцяцi на 1995 - 2000 гады, зацверджаны Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 150 ад 1995/04/19 (далей - План).

У раздзеле III дадзенага дакумента «Абарона правоў дзяцей, якія засталіся без бацькоўскай апекі, дзяцей з недахопамі разумовага або фізічнага развіцця і дзяцей, якія апынуліся ў іншых экстрэмальных сітуацыях» прадугледжвалася адкрыццё Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення, а ў раздзеле II «Прававое забеспячэнне рэалізацыі Закона Рэспублікі Беларусь «Аб правах дзіцяці» адным з мерапрыемстваў была названа падрыхтоўка палажэння аб Нацыянальным цэнтры ўсынаўлення.

Сама ж ідэя стварэння ўстановы была рэалізавана ў 1997 годзе, калі ў адпаведнасці з Загадам Мiнiстэрства адукацыi Рэспублiкi Беларусь "Аб стварэнні Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення Рэспублікі Беларусь» № 112 ад 3 сакавіка 1997 года было створана ўстанова «Нацыянальны цэнтр усынаўлення Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь».

Аднак днём заснавання Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення лічыцца 8 верасня 1997 года - гэта быў першы працоўны дзень спецыялістаў Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення. Сімвалічна, што ў праваслаўным календары дзень 8 верасня - дзень святой велікамучаніцы Наталлі Візантыйскай (Никомидийской), якая падае дапамогу ва ўмацаванні сям'і.

 У Беларусі 2009 год стаў рэкордным для ўсынаўлення.

У мінулым годзе сям'ю набылі 582 беларускія дзіцяці-сіроты - гэта самы высокі паказчык за 12 гадоў працы Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення. "Дзіўна: насуперак прагнозам скептыкаў, эканамічны крызіс не адбіўся на жаданні беларусаў зрабіць абяздоленых малышоў шчаслівымі, падарыць ім сардэчнае цяпло і сям'ю, - сказала Наталля Паспелава. - Безумоўна, у прыняцці рашэння аб усынаўленні ролю адыгрывае і рацыянальны падыход: людзі узважваюць свае магчымасці дапамагчы дзіцяці (але ж і пры планаванні нараджэння дзіцяці, згадзіцеся, гэты падыход таксама ёсць). Аднак пераважае ўсё ж эмацыянальны аспект - дабрыня, спачуванне да сіраты ".

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 2 мая 2003 г. № 183 Нацыянальны цэнтр усынаўлення вызначаны Цэнтральным органам па выкананні абавязкаў па Канвенцыі па абароне дзяцей і супрацоўніцтве ў адносінах да міжнароднага ўсынаўлення, прынятай на Сямнаццатай сесіі Гаагскай канферэнцыі па міжнародным прыватным праве ў 1993.

    У мэтах актывізацыі нацыянальнага сямейнага ўладкавання ў 2013 годзе Нацыянальны цэнтр усынаўлення стаў заснавальнікам штомесячнай газеты «Дадому!», спецыялістамі цэнтра ўсынаўлення са студзеня 2013 года штомесяц выпускаецца метадычнае рассыланне для спецыялістаў сферы аховы дзяцінства і для бацькоў, якія засынаюць бацькоў, апеку , бацькоў выхавацеляў).

    14 кастрычніка 2013 года пачаў працу адзіны рэспубліканскі Інтэрнэт-партал www.dadomu.by Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення. Яго гісторыя пачалася, калі група актывістаў форумнага руху арганізавала ў Інтэрнэце збор подпісаў пад просьбай аб стварэнні інфармацыйнага рэсурсу, на якім можна было б размяшчаць падрабязную інфармацыю і фатаграфіі дзяцей, якія маюць патрэбу ў сем'ях, але жывуць у прытулках, дамах дзіцяці, дзіцячых дамах-інтэрнатах.

    Міністэрства адукацыі даручыла стварэнне Інтэрнет-партала Нацыянальнаму цэнтру ўсынаўлення. З дапамогай Рэспубліканскага грамадскага аб'яднання "Беларускі саюз жанчын" быў знойдзены распрацоўшчык праграмнага забеспячэння партала. Ім стаў ТАА «Лайт Вэл Арганізэйшэн». Ідэя стварэння партала была падтрымана таксама Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны і Міністэрствам аховы здароўя Рэспублікі Беларусь. Па сутнасці, партал www.dadomu.by з'яўляецца сведчаннем прыватна-дзяржаўнага партнёрства ў забеспячэнні права кожнага дзіцяці, якое засталося без апекі бацькоў, на жыццё і выхаванне ў беларускай сям'і.

• у студзені 2018 года пачаў працу праект «Ментарства для ўсынавіцеляў». У рамках праекта на базе ўстановы праведзена 12 сустрэч, у тым ліку святочнае мерапрыемства да Дня Маці.
• у снежні 2018 года ў рамках падтрымкі замяшчаючых бацькоў спецыялістамі цэнтра апрабавана правядзенне "псіхалагічнай гасцінай" для ўсынавіцеляў, якія маюць дзяцей падлеткавага ўзросту.
• у 2018 годзе ў рамках павышэння прафесійных кампетэнцый на курсах трэнераў Школы прыёмных бацькоў пры Інстытуце сямейнага ўладкавання Расійскай Федэрацыі прайшлі навучанне педагогі-псіхолагі Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення.

• у студзені 2019 года абноўлены сайт Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення;
• у студзені 2019 года на партале www.dadomu.by дададзена магчымасць размяшчаць спасылку на відэаролік аб кожным дзіцяці, звесткі аб якім ёсць на партале, размешчаныя на сэрвісе youtube;
• вядзецца актыўная работа Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення ў сацыяльных сетках: "УКантакце", "Facebook" і "Instagram", інтэрактыўны клуб (закрытая група ўсынавіцеляў у сацыяльнай сетцы);
• 13.03.2019 Нацыянальны цэнтр усынаўлення адкрыў "Школу маладога спецыяліста". Заняткі праводзяцца для нованазначаных педагогаў-псіхолагаў сацыяльна-педагагічных цэнтраў і спецыялістаў, якія ажыццяўляюць псіхалагічную падрыхтоўку кандыдатаў ва ўсынавіцелі;
• 19.03.2019 у Нацыянальным цэнтры ўсынаўлення стартаваў праект для падлеткаў «Сакрэт поспеху». Групавыя заняткі з элементамі трэнінгу педагогаў-псіхолагаў Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення накіраваны на аказанне псіхалагічнай дапамогі непаўналетнім у пераходны перыяд;
• 20.03.2019 у г.Мінску адкрыўся Клуб усынавіцеляў "Мы-шчаслівая сям'я!"; працягваецца праца раней створаных клубаў падтрымкі ўсынавіцеляў у г.Магілёве і г.Віцебску;
• 20.03.2019 стартаваў сумесны праект «Сямейная акадэмія» Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення і ДУА «Дзіцячая вёска «Вытокі». Групавыя заняткі з элементамі трэнінгу педагогаў-псіхолагаў Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення нацэлены на аказанне дапамогі бацькам-выхавальнікам у вырашэнні крызісных сітуацый дзяцей і падлеткаў, навучанні спосабам, прыёмам і метадам для пераадолення цяжкіх перажыванняў і наступстваў траўматычных падзей;
• у маі 2019 года Нацыянальным цэнтрам усынаўлення сумесна з ТАА «КІБУКІ-груп» распачата рэалізацыя праекта «Кніжны навігатар», накіраваны на пашырэнне чытацкага кругагляду, актывізацыя сямейнага чытання, павышэнне пісьменнасці бацькоў у пытаннях развіцця і выхавання дзіцяці любога ўзросту. У рамках праекта 2 разы на месяц увазе дзяцей і бацькоў будуць прапанаваны літаратурныя відэанавінкі;
• з верасня 2019 года ў Нацыянальным цэнтры ўсынаўлення пачаў сваю працу новы праект "Сямейная гармонія" для сем'яў усынавіцеляў (удачарыцеляў), суправаджэнне сем'яў пасля ўсынаўлення;
• у лістападзе 2019 года ў Нацыянальным цэнтры ўсынаўлення стартаваў новы праект "Школа для тат". Мэта праекта: садзейнічаць усведамленню ўсынавіцелямі, бацькамі-адзіночкамі, бацькамі-выхавальнікамі дзіцячых дамоў сямейнага тыпу сваіх асобасных якасцей і асаблівасцей, бацькоўскіх установак, метадаў выхавання;
• з 2 снежня 2019 года на сайце Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення дададзена магчымасць электроннай пастаноўкі на ўлік кандыдатаў ва ўсынавіцелі.

• У лютым 2020 года стартаваў новы праект Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення для жанчын, якія сутыкнуліся з праблемай бясплоддзя;
• у лютым 2020 года стартаваў новы праект Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення для сем'яў усынавіцеляў "МАЯ ГІСТОРЫЯ";
• у красавіку 2020 года на платформе найбуйнейшага відэакантэнту (youtube.com) для размяшчэння метадычных матэрыялаў, аказання кансультатыўнай дапамогі спецыялістам, бацькам і дзецям створаны канал Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення;
• у маі 2020 года на сайце ўстановы пачала сваю працу новая рубрыка "Як гэта было" для сем'яў усынавіцеляў, прыёмных бацькоў, а таксама спецыялістаў у сферы ўсынаўлення і ўсіх крэатыўных людзей. У рубрыцы размешчаны гісторыі ўсынаўлення (удачарэння), апавяданні аб знаёмстве з дзіцем, цікавыя і кранальныя гісторыі стварэння сям'і, знаёмствы адзін з адным, апавяданні спецыялістаў аб сваёй рабоце з замяшчаючымі сем'ямі.
• у жніўні 2020 года ўпершыню распрацавана праграма падрыхтоўкі кандыдатаў ва ўсынавіцелі (удачарыцелі). Праграма рэкамендавана навукова-метадычнай установай "Нацыянальны інстытут адукацыі" Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь да выкарыстання ў рабоце спецыялістаў з кандыдатамі ва ўсынавіцелі (удачарыцелі);
• у кастрычніку 2020 года ў Нацыянальным цэнтры ўсынаўлення пачаў сваю работу Кансультатыўны пункт па арганізацыі работы з замяшчаючымі сем'ямі;
• у лістападзе 2020 года для выяўлення дзіцячага гвалту распрацаваны праектыўныя карткі серыі "Stories". У афармленні арт-картак прымалі ўдзел студэнты ДУА «Гімназіі-каледжа мастацтваў імя І.В. Ахрэмчыка»;
• у снежні 2020 года распрацавана кейс-гульня для бацькоў "Правільнае рашэнне", з дапамогай якой дарослыя змогуць выбіраць для сябе найбольш канструктыўныя метады і прыёмы выхавання дзяцей.

• У студзені 2021 года стартаваў новы праект Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення "Прафілактыка дэвіянтных паводзін з выхаванцамі дзіцячага гарадка Ленінскага раёна г. Мінска";
• у студзені 2021 года стартаваў новы праект Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення «Мае эмоцыі», серыя навучальных і развіваючых сустрэч у анлайн фармаце для дзяцей 9-14 гадоў;
• у студзені 2021 года стартаваў новы праект Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення "Прафесіянал - прафесіяналу", дзе спецыялісты ў галіне сямейнага ўладкавання дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, дзеляцца сваімі вопытам, напрацоўкамі, методыкамі і інш., якія будуць размешчаны на нашым сайце у рубрыцы "Прафесіянал - прафесіяналу";
• 11 лютага 2021 года на сайце Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення ў рубрыцы "Прафесіянал-прафесіяналу" створаны новы раздзел "Інструментарый для работы педагога-псіхолага". Ён змяшчае методыкі і тэсты для спецыялістаў сферы аховы дзяцінства; педагогаў-псіхолагаў, у чые функцыі ўваходзіць праца з замяшчаючымі сем'ямі; спецыялістаў, уключаных у дыягнастычную і псіхакарэкцыйную работу з сем'ямі;
• у сакавіку 2021 года ўпершыню распрацавана дыстанцыйная праграма падрыхтоўкі кандыдатаў ва ўсынавіцелі (удачарыцелі). Праграма рэкамендавана навукова-метадычнай установай "Нацыянальны інстытут адукацыі" Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь да выкарыстання ў рабоце спецыялістаў з кандыдатамі ва ўсынавіцелі (удачарыцелі);
• у красавіку 2021 года ўстановай "Нацыянальны цэнтр усынаўлення Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь" створаны кароткаметражны мультфільм "Выхад ёсць" па прафілактыцы адмен усынаўлення.
• 27.04.2021 па ініцыятыве ўстановы "Нацыянальны цэнтр усынаўлення Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь" стартаваў праект "Адмена ўдачарэння вачамі дзіцяці", які дапаможа зразумець, што ж думае і адчувае дзіцяці, калі пазбаўляецца самых родных і блізкіх людзей, калі ўсведамляе, што яго зноў здрадзілі? Як яму перажыць, дзе знайсці сілы, каб прыняць сваю гісторыю са змененым імем, датай нараджэння, усім, што было для яго блізкім, родным, сваім?
• 19-20 мая 2021 года Нацыянальны цэнтр усынаўлення ўдзельнічаў у арганізацыі і правядзенні II Рэспубліканскай анлайн-канферэнцыі «Цяпло сэрцаў», прысвечанай Міжнароднаму дню сям'і і Дню абароны дзяцей, відэаролікі з выступленнямі работнікаў Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення размешчаны на нашым сайце ў раздзелах "Медыя", "Прафесіянал-прафесіяналу" і "Псіхалогія".
• у чэрвені 2021 года Нацыянальны цэнтр усынаўлення падвёў вынікі конкурсу навукова-практычных работ сярод педагогаў-псіхолагаў сацыяльна-педагагічных цэнтраў з усёй рэспублікі "Усынаўленне: змяні адно жыццё". На думку журы вызначана тры работы з найбольш цікавым вопытам, добрай практычнай часткай: «Фотатэрапія як інструмент фармавання псіхалагічнай гатоўнасці кандыдатаў ва ўсынавіцелі/прыёмныя бацькі да эфектыўнага бацькоўства (з досведу працы з кандыдатамі ў замяшчаючыя бацькі)», аўтар Захожая Анастасія Сяргееўна, педагог- псіхолаг ДУА "Гомельскі гарадскі сацыяльна-педагагічны цэнтр"; "Формы псіхолага-педагагічнай дапамогі бацькам у пераадоленні непаслушэнства дзяцей", аўтар Пшанічная Вольга Аляксандраўна, педагог-псіхолаг ДУА "Сацыяльна-педагагічны цэнтр Брэсцкага раёна"; "Карэкцыйная праграма "Моцная сям'я" (накіравана на ўстанаўленне і развіццё партнёрскіх адносін бацькоў з дзецьмі ў замяшчаючых сем'ях)", аўтар Канашонак Таццяна Леанідаўна, педагог-псіхолаг ДУА "Жодзінскі сацыяльна-педагагічны цэнтр";
• у жніўні 2021 года Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь праводзіць прававы маніторынг нарматыўных актаў, якія рэгулююць пытанні ўсынаўлення. На сайце Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення арганізавана анкетаванне спецыялістаў, якія курыруюць пытанні ўсынаўлення ва ўпраўленнях (аддзелах) адукацыі, дзіцячых інтэрнатных установах, сацыяльна-педагагічных цэнтрах.
• у верасні 2021 года на сайце Нацыянальнага цэнтра ўсынаўлення дададзена рубрыка для бацькоў (замяшчаючых бацькоў) "Псіхолаг раіць".

• у студзені 2022 года ў Нацыянальным цэнтры ўсынаўлення прайшло абмеркаванне праекта Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь;
• у студзені 2022 года ў Нацыянальным цэнтры ўсынаўлення стартаваў праект "Крылы". Мэта: псіхолага-педагагічная падтрымка і дапамога ўсынавіцелям (удачарыцелям) у першыя тры гады пасля прыняцця дзіцяці ў сям'ю;
• у лютым 2022 года ў Нацыянальным цэнтры ўсынаўлення стартуе праект «Скарбы ўнутры» - цютарскае суправаджэнне дзяцей і падлеткаў. Мэта праекту: раскрыць патэнцыял і здольнасці дзяцей.